_Wymbritseradiel
vlag_friesland
vlag_friesland vlag homm
nederland-vlag-bewegende-animatie-0007
kip2
kip2
scannen0042 (2)
slide0010_image051
slide0010_image051

 23-11 2023

dierenanimaties-00612
dierenanimaties-00535
 Toon de Kievit, de grote onbekende van 1933

Opgericht 30 november 1954

Toon de Kievit, de grote onbekende van 1933

Het heeft in Friesland op 16 maart 1933 heel wat beroering gewekt onder de eierzoekers, toen het eerste ei NIET in Friesland werd gevonden, doch in de Geldersche Vallei, bij Wageningen. Een ei buiten Friesland vandaan was absurd, waarbij werd vergeten, dat zulks wel meer was gebeurd. Kortom, er heerste ongeloof aan dit wapenfeit buiten het Heitelân en vooral de naam van de vinder wekte achterdocht: Toon de Kievit.

Toon de Kievit was een kleine man, die iets voorover gebogen liep. Zijn leeftijd was moeilijk te schatten. Misschien rond de zestig in 1933, dacht de heer Quint. Hij kende Toon al vele jaren. Hij moet op de vreedzaam gelegen boerderij “De Kruiponder” hebben gewerkt in de kleutertijd van Marinus Quint, die in 1909 werd geboren.

Tegen de tijd dat de kieviten aan de leg zouden gaan, kwam Toon opdagen. Dat zoeken en vinden zat Toon in het bloed. Hij sprak over de kieviten dan ook als “m’n kippen”, zo was hij gewend, dat ze hun best voor hem deden. Hij leidde een zwervend bestaan, werkte enkele maanden achtereen op de boerderij en vertrok dan weer. In de winter vertoefde hij nogal eens in de Haarlemmermeer op een boerderij.

Toen op de boerderij “De Kruiponder” een dagvaarding voor een volstrekt onbekende kwam, loste Toon de Kievit dit raadsel op. Hij was degene, die iets op zijn kerfstok had(een kleinigheid, die niets ter zake deed). Vandaar, die dagvaarding gericht aan Gerrit Jan Stalenhoef. Dat was de werkelijke naam van Toon de Kievit. Niemand wist echter, dat hij een andere naam had en dat hij onder bijnaam leefde. De bijnaam had hij gekregen, omdat hij eieren kon vinden als niemand anders. Onder zijn bijnaam was hij gaan leven, als hij in de Geldersche Vallei vertoefde.

Overigens was Toon de Kievit een vriendelijke man, die goed met de zoons van de boer Quint kon opschieten en met de mensen uit de omgeving ook. Voor zover bekend is hij in de winter van ’39-’40 overleden. Toon kwam van een trap af en bleef plotseling dood. De boerderij “De Kruiponder” is in 1940 afgebrand. Een gevolg van oorlogshandelingen.

uit: Hijkes en Sijkes van C.J. van Dijk 1967.

 

oude doos 17 maart 2005

                 Huilende kievitseierenrapers hangen vlag halfstok

 

SNEEK - Handen diep in de zakken gestoken, groene jas en rubber laarzen aan en met de onmisbare pet op zwoegt Evert van der Veen uit Sneek door het drassige maďsland. Deze kievitseierenraper is een echte diehard en loopt donderdag, op de laatste dag dat het officieel nog mag door het land.

Met tranen in de ogen speurt hij naar de gespikkelde eitjes. "Ik heb gister de vlag halfstok gehangen. Het raapverbod van de rechter staat bij mij te boek als een zwarte dag", aldus de 55-jarige Sneeker, die sinds zijn tiende jaar kievitseieren zoekt.

Emoties

De emoties in Friesland lopen hoog op nu de rechter in Leeuwarden woensdag het rapen van kievitseieren heeft verboden. Sommige mannen, die hun hele leven al kievitseieren rapen, lopen huilend op straat. Naast emotie is er ook veel woede. "Het is oorlog. De beuk moet erin", zegt Henk Kalsbeek, bestuurslid van de Bond van Friese Vogelbeschermings Wachten (BFVW). Van der Veen roept om actie.

"In 1975 demonstreerden we in Thialf succesvol tegen het verkorten van de zoekperiode. We moeten nu opnieuw in actie komen."

Vogelbescherming

Volgens de Fauna -en Vogelbescherming, de rechterlijke tegenpartij van de kievitseierenrapers, is het rapen slecht voor de vogelstand. De rapers gaan hier fel tegen in. "Wij rapen in een periode dat de boeren hun land bewerken. Hierdoor gaan heel veel nesten verloren en dus maakt het wel of niet rapen weinig verschil.

Kievit

Daarnaast is de kievit een vogel die met gemak binnen twee weken een nieuw nestje heeft. Wanneer de boer klaar is met het bewerken van het land rapen wij niet meer. We zorgen er dan voor dat de nesten behouden blijven door onze nazorg, waarbij we de nesten beschermen", aldus Kalsbeek.

Beide mannen noemen de liefde voor de natuur als belangrijke drijfveer voor het rapen. "Na drie weken eieren zoeken kan ik er voor de rest van het jaar weer tegenaan. De zon op je gezicht of keiharde regen, het geluid van de vogels, de drek en het observeren van het gedrag van de kievit; alles aan deze manier van leven is prachtig", aldus Van der Veen. Volgens de kenners is het zuur dat het verbod vanaf vrijdag ingaat. "Ik denk dat de eerste eitjes er zaterdag liggen", zegt Kalsbeek."

Verboden

Alle Friese rapers zijn verplicht in het bezit van een eierenraperspas, de enige officiële vergunning. Zonder de pas is het verboden om de eieren te rapen. Bezitters verwachten dat de nazorg, bescherming van de nesten gekoppeld aan de vergunning, snel minder wordt.

Gemarkeerd

In de nazorgperiode, die ingaat na de toegestane raaptijd van begin april, krijgt raper een stuk land toegewezen. Met stokken worden nesten gemarkeerd zodat de boer ze weet te vinden en afstand kan bewaren. Een zogenoemde nestbeschermer, een stalen constructie, houdt eventueel het vee uit de buurt. Nazorg is niet vrijblijvend, vergt veel tijd en kan tot in juni duren.

Kalsbeek: "De passie voor het zoeken en rapen maakt van de mensen ook goede nazorgers. Maar nu het ene niet meer mag, gaat de motivatie voor het andere ook weg. Zie maar in de rest van Nederland. De nazorg is daar een stuk minder dan in Friesland. De vogels zijn daarvan de dupe."

                                                                          TH. Batstra

 

BuiltWithNOF

webontwerp M.Engbers